Xương là là một phần của bộ xương người, được cấu tạo từ các mô cứng và có nhiều hình dạng khác nhau. Vậy cấu tạo và tính chất của xương như thế nào? Gocbao tổng hợp lý thuyết và lời giải ngắn gọn về cấu tạo và tính chất của xương trong bài viết sau.
Cấu tạo và tính chất của xương
Cấu tạo của xương
Xương là một mô cứng, một loại mô liên kết khác biệt với các mô khác trong cơ thể. Xương có cấu tạo tương tự như tổ ong ở bên trong để tạo độ cứng nhưng khiến xương nhẹ về trọng lượng.
Cấu tạo xương dài
Cấu tạo một xương dài gồm có:
Hai đầu xương là mô xương xốp, có các nan xương xếp theo kiểu vòng cung tạo ra các ô trống có chứa tủy đỏ. Bọc 2 đầu xương là lớp sụn.Thân xương có hình ống, cấu tạo từ ngoài vào trong có: màng xương mỏng → mô xương cứng → khoang xương.Khoang xương chứa tủy xương, tủy đỏ (trẻ em), tủy vàng (người trưởng thành).
Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt
Xương ngắn và xương dẹt có cấu tạo bên ngoài là mô xương cứng, bên trong là mô xương xốp gồm nhiều nan xương và nhiều hốc xương nhỏ (như mô xương xốp ở đầu xương dài) chứa tủy đỏ.
Tính chất của xương
Xương có hai đặc tính cơ bản: mềm dẻo và bền chắc. Nhờ tính mềm dẻo nên xương có thể chống lại tất cả các lực cơ học tác động vào cơ thể, nhờ tính bền chắc mà bộ xương có thể nâng đỡ cơ thể.
Xương có hai tính chất trên nhờ vào thành phần hóa học. Xương cấu tạo từ hai chất chính: một loại chất hữu cơ gọi là cốt giao và một số chất vô cơ hay còn gọi là chất khoáng. Chất khoáng làm xương bền chắc, cốt giao đảm bảo tính mềm dẻo.
Chức năng của xương là gì?
Xương là bộ phận có nhiều chức năng khác nhau trong cơ thể, bao gồm cho phép cơ thể chuyển động, bảo vệ các cơ quan nội tạng. Bên cạnh đó, xương cũng chứa một số chức năng khác.
Cơ học
Xương tạo ra một khung chắc chắn để nâng đỡ cơ thể. Ngoài ra, các cơ, gân và dây chằng kết nối với xương để giúp cơ thể di chuyển linh hoạt. Không có khung xương, cơ thể không thể di chuyển.
Tổng hợp các chất dinh dưỡng
Xương tạo ra hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu. Ngoài ra, các tế bào hồng cầu lão hóa hoặc bị lỗi cũng được phá hủy bên trong tủy xương.
Lưu trữ khoáng chất
Xương lưu trữ và dự trữ các khoáng chất, đặc biệt là canxi và photpho. Xương cũng đảm bảo một số yếu tố tăng trưởng, chẳng hạn như insulin.
Dự trữ chất béo
Các axit béo được lưu trữ bên trong các mô mỡ của tủy xương.
Cân bằng nồng độ pH
Xương có thể giải phóng hoặc hấp thụ muối kiềm. Điều này giúp máu được giữ ở mức pH thích hợp.
Hỗ trợ giải độc cho cơ thể
Xương có thể hấp thụ các loại kim loại năng và các yếu tố độc hại khác từ máu.
Chức năng nội tiết
Xương tiết ra các hormone hoạt động trên thận và ảnh hưởng đến việc điều chỉnh lượng đường trong máu và lắng đọng chất béo.
Cân bằng canxi
Xương có thể tăng hoặc giảm lượng canxi trong máu bằng cách hình thành hoặc phá vỡ xương trong một quá trình gọi là tái hấp thu.
Chủ đề liên quan:
Cấu tạo và tính chất của cơ chương trình Sinh học 8, 9So sánh tính chất của phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi về cấu tạo và tính chất của xương
Câu hỏi 1: Cấu tạo hình ống, nan xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý nghĩa gì đối với chức năng nâng đỡ của xương?
Trả lời:
Hình ống → vững chắc, có thể tăng về chiều dài dễ dàng.Nan xương đầu xương xếp vòng cung → tăng khả năng chịu lực.
Câu hỏi 2: Thí nghiệm tìm hiểu thành phần và tính chất của xương:
Lấy một xương đùi ếch trưởng thành ngâm trong cốc đựng dung dịch axit clohiđric 10%. Sau 10 đến 15 phút lấy ra, thử uốn xem xương cứng hay mềm?Đốt một xương đùi ếch khác (hoặc một mẩu xương bất kì) trên ngọn lửa đèn cồn cho đến khi xương không cháy nữa, không còn thấy khói bay lên. Bóp nhẹ phần xương đã đốt. Có nhận xét gì?Từ các thí nghiệm trên có thể rút ra kết luận gì về thành phần và tính chất của xương?
Trả lời:
Xương giòn ra (cứng), dễ gãy.Bóp nhẹ → xương vỡ vụn ra.Kết luận: Xương được cấu tạo chất hữu cơ và chất khoáng chủ yếu là canxi → xương vừa chắc chắn mà vẫn dẻo dai.
Câu hỏi 3: Xác định các chức năng tương ứng với các phần của xương ở bảng bằng cách ghép chữ (a, b, c…) với số (1, 2, 3…) sao cho phù hợp.
Trả lời: 1 – b; 2 – g; 3 – d; 4 – e; 5 – a.
Câu hỏi 4: Thành phần hóa học của xương có ý nghĩa gì đối với chức năng của xương?
Trả lời:
Gồm chất hữu cơ và chất khoáng chủ yếu là canxi.Ý nghĩa: Chất khoáng Ca tăng tính bền chắc, chất hữu cơ tăng tính mềm dẻo. Tỉ lệ 2 chất này khác nhau theo độ tuổi giúp xương có tính chất khác nhau phù hợp tuổi.
Câu hỏi 5: Hãy giải thích vì sao xương động vật được hầm (đun sôi lâu) thì bở?
Trả lời: Xương bở do chất hữu cơ (cốt giao) dễ phân hủy ở nhiệt độ cao → xương mất tính mềm dẻo → dễ tan ra.
Gocbao đã cung cấp thông tin cho các bạn hiểu về xương trên cơ thể của mình. Cấu tạo và tính chất của xương trên cơ thể như thế nào? Các bạn còn thắc mắc gì hãy để comment bên dưới nhé.
