Việt Nam được các nước phát triển hỗ trợ vốn thông qua nhiều hình thức. Trong đó có ODA. Vậy bạn có biết ODA là gì? Tìm hiểu cùng Gocbao nhé!
ODA là gì?
ODA là thuật ngữ viết tắt của cụm từ: Official Development Assistance. Nó được định nghĩa là nguồn vốn đầu tư nước ngoài hay còn gọi là hỗ trợ phát triển chính thức.
Gọi là Hỗ trợ bởi vì các khoản đầu tư này thường là các khoản cho vay không lãi suất hoặc lãi suất thấp với thời gian vay dài. Đôi khi còn gọi là viện trợ. Gọi là Phát triển vì mục tiêu danh nghĩa của các khoản đầu tư này là phát triển kinh tế và nâng cao phúc lợi ở nước được đầu tư. Gọi là Chính thức, vì nó thường là cho Nhà nước vay.
Khái niệm liên quan đến ODA là gì?
Vốn ODA là gì?
Vốn ODA là nguồn tiền mà chính phủ, các cơ quan chính thức các nước hoặc các tổ chức phi chính phủ, quốc tế cho các nước đang và kém phát triển vay để phát triển kinh tế – xã hội.
Nguồn vốn ODA là gì?
Nguồn vốn ODA là nguồn tiền từ chính phủ, từ các cơ quan chính thức của nhà nước, thậm chí các tổ chức phi chính phủ cũng được tính. Một trong những công trình có sử dụng vốn ODA cho sân bay Nội Bài T1, cầu Nhật Tân,… Vốn ODA của những công trình này là của chính phủ Nhật Bản.
Dự án ODA là gì?
Dự án ODA là dự án đầu tư thông qua hình thức hợp tác kỹ thuật, vốn vay ODA hay viện trợ không hoàn lại. Mục đích cuối cùng của các dự án ODA là tạo dựng mối quan hệ tin cậy giữa các nước hợp tác với nhau.
ODA không hoàn lại là gì?
ODA không hoàn lại là viện trợ không hoàn lại hoặc hoàn lại hoặc tín dụng ưu đãi (cho vay lãi suất thấp) của chính phủ, cơ quan thuộc Liên hợp quốc, tổ chức phi chính phủ, tổ chức tài chính quốc tế (IMF, WB, ADB), được gọi chung là các đối tác nước ngoài dành cho chính phủ và nhân dân các nước nhận viện trợ.
Phân loại vốn ODA
Phân loại vốn ODA thành 3 loại dựa trên cách thức hoàn trả:
Viện trợ không hoàn lại
Viện trợ không hoàn lại là hình thức vay vốn mà nước vay không phải hoàn trả lại. Mục đích nguồn vốn này để hỗ trợ thực hiện các dự án cho nước vay theo thỏa thuận của 2 nước. Và phải đáp ứng điều kiện đó là các nhà thầu dự án sẽ do bên cho vay đảm nhận.
Ta hoàn toàn có thể xem viện trợ không hoàn lại như một nguồn thu ngân sách của Nhà nước. Nó được cấp phát lại theo nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Viện trợ có hoàn lại
Viện trợ có hoàn lại là hình thức vay vốn với một lãi suất ưu đãi và tạo một thời gian trả nợ thích hợp. Trong tổng số vốn ODA, tín dụng ưu đãi chiếm một tỉ trọng lớn.
Viện trợ có hoàn lại không được sử dụng cho mục đích xã hội, môi trường. Nó được sử dụng cho các dự án về cơ sở hạ tầng thuộc các lĩnh vực giao thông vận tải, nông nghiệp, thủy lợi, năng lượng… Đồng thời, tạo nền tảng vững chắc cho ổn định và tăng trưởng kinh tế.
Các điều kiện ưu đãi bao gồm:
Lãi suất thấpThời gian trả nợ dàiCó khoảng thời gian không trả lãi hoặc trả nợ.
Vốn ODA hỗn hợp
Vốn ODA hỗn hợp là loại ODA kết hợp Viện trợ không hoàn lại và Viện trợ có hoàn lại. Nó bao gồm một phần không hoàn lại và tín dụng ưu đãi.
Vay hỗ trợ phát triển chính thức có hai trường hợp. Thứ nhất là khoản vay nước ngoài có thành tố ưu đãi đạt ít nhất 35% đối với khoản vay có điều kiện ràng buộc liên quan đến mua sắm hàng hóa và dịch vụ theo quy định của nhà tài trợ nước ngoài. Thứ hai là đạt ít nhất 25% đối với khoản vay không có điều kiện ràng buộc.
Đặc điểm của nguồn vốn ODA là gì?
Nguồn vốn hợp tác phát triển
Nguồn vốn hợp tác phát triển là các khoản viện trợ không hoàn lại hoặc có chính sách vay với điều kiện ưu đãi.
Ngoài việc cho vay các khoản vay ưu đãi, bệnh viện trợ sẽ thực hiện cung cấp hàng hóa, chuyển giao khoa học kỹ thuật, cung cấp các dịch vụ khác… Bên nhận phải có trách nhiệm sử dụng nguồn vốn vào các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng,… Đồng thời tạo điều kiện phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân.
Nguồn vốn có nhiều ưu đãi
Các khoản vay ODA có mức lãi suất rất thấp, chỉ dao động từ 1%. Nếu là Ngân hàng Thế giới thì khoản vay là 0%/ năm. Với mục tiêu hỗ trợ các quốc gia đang phát triển và kém phát triển, ODA có tính ưu đãi hơn bất kỳ một nguồn vốn nào khác.
Kèm theo một số điều kiện ràng buộc
Các nước cho vay vừa muốn đạt ảnh hưởng về chính trị, vừa muốn đem lại lợi nhuận cho chính mình,… Vì lý do đó nên những khoản ODA bao giờ cũng có những điều kiện nhất định về kinh tế, chính trị hay khu vực địa lý.
Ưu điểm nguồn vốn ODA đối với nước đi vay?
Có ba ưu điểm về nguồn vốn ODA đối với nước đi vay. Cụ thể là:
Nguồn vốn vay có lãi suất thấp. Nó thường dưới 2%/ năm.Thời gian cho vay dài, từ 25 – 40 năm, thời gian ân hạn nợ gốc kéo dài từ 8 – 10 năm.Trong tổng số vốn vay ODA, có ít nhất 25% vốn không cần hoàn lại.
Bất lợi nguồn vốn ODA đối với nước đi vay?
Bất lợi nguồn vốn ODA đối với nước đi vay bao gồm:
– Các nước cho vay ODA đều có mục đích riêng. Cụ thể như: muốn mở rộng mối quan hệ hợp tác, mở rộng thị trường, vì trước đó hạn chế về yếu tố chính trị, an ninh quốc phòng.
Ví dụ nước vay ODA phải gỡ bỏ hàng rào thuế quan với những mặt hàng nhập khẩu từ nước cho vay.
– Nước cho vay ODA có thể yêu cầu nước vay mua sản phẩm, thuê nhân công,… với chi phí cao.
– Phải thực hiện các điều khoản thương mại mậu dịch đặc biệt. Chẳng hạn: nhập khẩu tối đa sản phẩm nào đó của nước cho vay ODA.
– Khi tham gia vào các dự án sử dụng nguồn vốn ODA của nước vay, nước cho vay đóng vai trò là hỗ trợ chuyên gia hoặc nhà thầu.
– Sự biến động tỷ giá hối đoái không ổn định khiến giá trị dòng vốn ODA tăng cao. Đến khi trả nợ, giá trị ODA là rất lớn.
– Nếu sử dụng vốn vay ODA không hiệu quả như để xảy ra tham nhũng, lãng phí sẽ gây nguy hại cho nước vay ODA.
Nước nào hỗ trợ vốn ODA cho Việt Nam nhiều nhất?
Nhật Bản là nước hỗ trợ vốn ODA cho Việt Nam nhiều nhất. Cụ thể với hơn 40% tổng số vốn đầu tư. Ngoài ra, còn có các tổ chức khác cũng là đối tác viện trợ nhiều cho nước ta. Đó là: Liên minh châu u EU, Ngân hàng Thế giới WB hay Chính phủ Hàn Quốc.
Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng cho những dự án nào?
Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng cho những dự án thuộc lĩnh vực: y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hạ tầng kinh tế thiết yếu không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp.
Đây là quy định mới trong Nghị định số 56/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài vừa được Chính phủ ban hành ngày 25/5/2020.
Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về vốn ODA là gì? Hi vọng Gocbao đã giúp ích được cho bạn trong quá trình tìm hiểu về nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức này.Theo dõi Gocbao để đọc thêm nhiều bài viết hay nhé!
